Er was eens een zeer religieus man met een gat in zijn hand. Ik bedoel : hij had veel schulden. En hij ging op zijn knieën zitten en bad tot God: ‘God, ik ben toch zo’n religieus man. Maar ik heb een gat in mijn hand. En nu heb ik schulden. Zou ik aub deze week de lotto kunnen winnen?’. Maar een andere man, een ketter won die week de Lotto. De volgende week bad de man opnieuw, maar toen was het een heidense vrouw die de lotto won. De derde week bad de man opnieuw: ‘God, wat is dat nu, waarom laat u mij, een religieuze man in de steek?’ En toen kwam daar de machtige stem van God uit de Hemel die zei: ‘Als je nu eerst eens zou beginnen met een ticketje te kopen…’
Als we even naar die zin kijken. Zomaar. Op zichzelf. Dan is dat toch onzin wat in de Bijbel staat? Wat een kwatsch: 'Vraagt en u zal gegeven worden' – dat is echt niet waar. Ik kan hier en nu oprecht om 10 miljoen Euro vragen en ik zal ze niet krijgen.
En toch...
In juli 2011 (ik kende de Christengemeenschap nog niet) had ik een repetitieweekend met de 'Ghent Baroque Players' met wie we elk jaar concerten voorbereiden ten voordele van de vluchtelingenwerking te Gent. We spelen namelijk ieder jaar tijdens de Gentse Feesten. De sfeer is er typisch heel goed en tijdens één van de vele koffiepauzes vroeg iemand 'wat zou jij doen indien je 10 miljoen zou winnen met de lotto' en ik wist het onmiddellijk: ik zou een KultuurHuis beginnen. Een plaats waar mensen samen aan cultuur kunnen doen, beleven en ontwikkelen. Plaats voor exposities, lessen,... Plaats ook waar iedereen, ongeacht zijn of haar limieten aan een eigen cultuurontwikkeling kan doen mét aandacht voor het resultaat. Plaats voor gast-muzikanten om een douche te nemen. Een park met tafels en stoelen en een speeltuin. En een grote bar natuurlijk. Erg belangrijk.
Bruno, onze altviolist zei daarop: 'je moet dat vragen aan de Kosmos', en hij wees mij op een geestelijke oefening waarbij je een te bereiken doel beschrijft aan de kosmos alsof het er al is. Enthousiast heb ik dan in de middagpauze heel mijn KultuurHuis getekend, tot de parking en het sanitair toe en er over gepraat alsof het al bestond.
Na de geweldige concerten van dat jaar vergat ik dit alles weer en ik ging verder met mijn leven. We maken een sprong naar 7 jaar later. 7 jaar. Het lijkt op die manier wel een parabel uit de Bijbel. Het huis is gekocht in 2018. De verbouwing was begonnen. Het KultuurThuis ging open in februari 2019 met een eerste kleine expositie. Nu, in 2022, hebben we 100 leerlingen en 10 leraars, een muziekgroep voor mensen met of zonder beperking, beeldhouwlessen voor mensen met Autisme, kleine huiskamerconcertjes, aandacht voor poëzie, literatuur, kortom voor het mooie en kwetsbare op deze wereld. En een bar natuurlijk. Erg belangrijk.
En op één van de eerste concertjes speelde Bruno-de-altviolist opnieuw mee, en hij zei me: ‘Weet je het nog? Je vroeg het aan de Kosmos.’ En nee, ik was dat helemaal vergeten dat ik dat ooit eens gedaan had, tot hij mij eraan herinnerde. Ik had geen 10 miljoen gekregen maar wél mijn KultuurThuis! En ik was dankbaar.
Je krijgt wat je aankan – De rol van mijn beschermengel
Er was echter één groot verschil met mijn oorsponkelijke tekening van het originele concept. Alles was veel kleiner. Ik had een concertzaal getekend voor 300 mensen, in ons zaaltje kunnen er 40 mensen luisteren naar een kamerconcert. Ik had groot sanitair getekend, het KultuurThuis heeft twee toiletten en een douche. Ik had een groot café getekend, ik kreeg een kleine bar – nog steeds erg belangrijk. De vleugelpiano werd een Barpiano, het omliggende park werd een tuintje, de parkeergarage werd een fietsenbergplaats.
Ik heb hier lang over gemediteerd en ik besef: ik ben door mijn Engel beschermd. Had ik het grote gekregen dan was ik puur een manager van een Cultureel Centrum geworden, wat ik niet wil en niet kan. Nu ben ik artistiek leider van een klein KultuurThuis. Geen KultuurHuis maar een Thuis. Kleinschaligheid is onze troef. Ik heb nog steeds tijd om mij met de muziek bezig te houden, zelf te spelen en zelf les te geven. In het KultuurHuis was ik verdronken in het randwerk, in de administratie, in het bos waar je de bomen niet ziet - in het KultuurThuis kwam ik zelf ook Thuis. Ik had gekregen wat ik aankon. En dat was dus geen 10 miljoen Euro. En ik ben dankbaar.
Waar vraag je om? De betekenis van de werkwoorden ‘aiteoo’ en ‘didoomi’ – Bidden om ‘Liefde’
Maar waar vraag je dan om als je leest 'vraagt en u zult gegeven worden'?
Laten we even naar de originele versie kijken van de passage1:
(vers 7) Aiteite kai dothesetai hymin (ask and it will be given to you); …
(vers 8) Pas gar ho aitoon lambanei (everyone for asking receives); ...
Een eerste tip kreeg ik door op zoek te gaan naar de betekenis van het oorsponkelijke Griekse werkwoord voor 'vragen' – aiteoo.
Andere woordenboeken vertalen dit werkwoord met 'bedelen'2 en zelfs in sommige gevallen in de betekenis van 'smeken'3.
Dit werkwoord wordt volgens de Elder-Felber studiebijbel4 gebruikt in een situatie waarbij een ondergeschikte iets vraagt aan iemand die boven hen staat. Een kind die vraagt aan de moeder, de mens die vraagt aan God.
Vandaar dat je in een aantal vertalingen ziet staan:
'Bid en u zult gegeven worden.'
Sommigen gaan nog wat verder en zij vertalen de zin met
'Blijf Bidden en u zult gegeven worden'
Waarbij ze wijzen op het belang van het volharden in dat bidden.
Het ‘gegeven worden’ komt van het werkwoord 'didoomi' en dit wordt volgens de Elder-Felber vaak gebruikt in de Bijbel als het gaat om 'liefde geven'. De andere woordenboeken geven ook bijvoorbeeld 'schenken' als vertaling.
We 'bidden' aldus misschien om 'liefde'? Het is een vage tip, nog niet heel overtuigend, maar een eerste stap in de goede richting.5
Vragen om ‘Kracht’
Het is interessant dat zowel bij Lucas, als bij Mattheus, de mensheid in de context van deze zin (in de rest van het hoofdstuk, of net in het voorgaande hoofdstuk, maar nog steeds in de bergrede) tips krijgen om te leren bidden. Maar waarvoor kun je dan bidden?
Een oude catechismus6 verwijst in dit verband naar
Marcus 11:24 ‘Daarom zeg ik u: hebt vertrouwen, dat gij voor alles waarvoor gij in uw gebeden om vraagt, de kracht ontvangt, dan zal het u geschieden.’
En ook naar
Mattheus 21:22 ‘Aan alles waarom gij in uw gebed zult vragen uit de kracht van het geloof zult gij ontvangen’.
We moeten dus kennelijk om kracht vragen als we bidden. En ons hierbij blijven realiseren, zoals deze cathecismus ons herhaaldelijk en vroom op het hart drukt: ‘Uw wil geschiedde’.
Context van Mattheus 7 – vragen om het Goede – de noodzaak van het vragen
Het vers ‘vraag en u zal gegeven worden’ mag dus niet buiten de context gelezen worden van het volledige zevende hoofdstuk – en in uitbreiding van het feit dat dit vers behoort tot de volledige bergrede.
Maar laten we het even houden bij hoofdstuk 7. Het hoofdstuk begint met een strenge vermaning om anderen niet te beoordelen en eerst onze eigen balk in de gaten te krijgen. Maar wie vraagt zal ontvangen, wie zoekt die zal vinden, wie klopt, hem zal opengedaan worden. Immers, je geeft aan je kind toch ook geen steen als hij om brood vraagt. Net zo zul je ontvangen van je Hemelse vader - maar je moet wel het goede vragen! Vergeet hierbij niet de ander te behandelen zoals je zelf behandeld wil worden en kies voor de moeilijke weg van het geloof en niet voor de brede poort die leidt tot het verderf.
In deze context bekeken is ‘het vragen’ slechts een onderdeel van een volledige levensles, maar wel een belangrijk onderdeel. Je moet vragen om het Goede om het te ontvangen. Het komt dus niet vanzelf.
De zomerweg – vragen naar ‘meer Geloof’
Dit wordt nog duidelijker als we beseffen dat Mattheus 7:1-14 een perikoop is in de Mensenwijdingsdienst. Deze behoort tot één van de 10 perikopen die gelezen worden tussen St. Jan en St. Michaël7. Lidwien van Geffen noemt de weg die deze perikopen afleggen ‘de zomerweg’8. Het is een wat verdoken en moeilijke realisatieweg die we volledig op onze eigen verantwoordelijkheid moeten gaan. We worden hierbij niet echt geholpen. We moeten ons klaarmaken om st. Michael voor te bereiden, we moeten co-werkers, co-strijders worden van God in de strijd om de wereld zoals Hans-Werner Schroeder het zegt9. Na de belijdenis van Petrus, in de eerste week van de zomerweg, waarbij Petrus ‘belijdt’ en ‘herkent’ dat Jezus de Christus is, maar waarbij hij ook op een menselijke en aardse wijze probeert het Lijden tegen te gaan worden de regels van de te volgen weg streng opgelegd. Maar we krijgen ook een belofte: ‘Vraag en gij zult ontvangen’. Maar wat is datgene dat we nodig hebben om de te volgen weg te nemen, om door die smalle poort te gaan?
Volgens Hans-Werner Schroeder wordt het uit de andere perikopen duidelijk dat het de bedoeling is van de zomerweg om een innerlijke transformatie te ondergaan, om uw eigen innerlijke persoon te laten ontwaken, die de kracht heeft om samen met Michaël de strijd aan te gaan. Maar wat hebben we daarvoor nodig? De Apostelen vragen het in de achtste week van de ‘zomerweg’: ‘Heer, Geef ons meer Geloof’ (Lucas 17:5)
of anders gezegd:
‘Hoe kan Christus, als het hogere ik, werkzaam worden in ons? Daarvoor moet vrije wilskracht gewekt worden en de Zomerweg is hierbij een hulp.’ (Lidwien van Geffen)
Lidwien van Geffen beschrijft het ook in haar gedicht die hoort bij de tweede week van de zomerweg:
‘De balk
Blind voor de Balk
richt ik me op splinters
met dubbele maat.
Breed is de poort
die eeuwig openstaat.
Strijdend sla ik
een wig achter balken en
splinters vergaan.
Eng is de weg…
Dan klop ik aan
met mijn balk in handen en wacht
tot hij heeft opengedaan’
Nogmaals het werkwoord ‘vragen’ – ‘aiteoo’ – vragen om de Geest der Wijsheid
Volgens Young10 komt het werkwoord ‘aiteoo’ - vragen (in de boven beschreven betekenis van het vragen als ‘ondergeschikte’) 46 keer voor in het Nieuwe Testament. Een selectie:
Johannes 14:13-17 Want ikzelf ga tot de Vader en wat gij ook in mijn naam vraagt, zal ik volbrengen, opdat de Vader geopenbaard wordt in de Zoon. Indien Gij mij iets vraagt in mijn naam, ik zal het volbrengen. Indien gij mij liefhebt, zult gij trouw blijven aan mijn opdracht. En ik zal de Vader vragen en Hij zal u een ander geven die bij u staat, om met u te zijn door alle tijden heen: de Geest der Waarheid.
Indien je iets vraagt, in de context van onze taak op aarde, en je vraagt het in de naam van de Zoon, dan zal deze de Vader vragen en wat zul je ontvangen? De Geest der Waarheid.
Jakobus 1:5-8 Komt iemand van u wijsheid te kort, laat hij die van God vragen, die allen geeft zonder voorbehoud en zonder verwijt, en hem zal gegeven worden. Laat hij slechts met een gelovig hart vragen, zonder te weifelen. Want de weifelaar gelijkt op een golf van de zee, heen en weer bewogen door de wind. Zulk een mens moet niet menen, dat hij iets van de Heer zal ontvangen, innerlijk verdeeld als hij is, ongestadig op al zijn wegen.
Jakobus 4:3-4 Gij ontvangt niet omdat gij niet bidt. Gij bidt, maar ontvangt niet, omdat gij bidt met de boze bedoeling om, wat gij ontvangt, te verteren in uw begeerteleven.
Het is belangrijk om te vragen. Als je niet vraagt kun je niet ontvangen. Maar je moet vragen met de juiste intenties en met het volle geloof. En je zou niet mogen twijfelen. Schroeder zegt het als volgt: ‘worry is the biggest and strongest enemy of spiritual development’.
1Johannes 3:22-24 Geliefden, wanneer ons hart ons niet meer aanklaagt, naderen wij God met vertrouwen, en wat wij van Hem vragen, ontvangen wij. Wij leven immers naar zijn geboden en wat welgevallig is voor zijn aangezicht wordt door ons gedaan. En dit is zijn gebod, dat wij geloven in de naam van zijn zoon, Jezus Christus, en dat wij elkander liefhebben volgens het gebod dat Hij ons heeft gegeven. Wie zijn geboden bewaart, blijft in God en God in Hem. En wij worden ons ervan bewust dat Hij in ons blijft, doordat de Geest, die hij ons gaf, het ons doet kennen.
Als we trouw blijven aan het gebod dat Christus ons gaf, dan kunnen we vragen om ‘wijsheid’, om de ‘Geest’. Maar we moeten vragen vanuit de kracht van het geloof én we mogen van het privilige geen misbruik maken!
Lucas 11 – vragen om het ‘dagelijks brood’ – vragen om ‘de Heilige Geest’
Een andere belangrijke tip vinden we als we ons realiseren dat Lucas in het 11e hoofdstuk hetzelfde vers gebruikt. En dan zijn er twee belangrijke zaken op te merken.
1) Het vers komt voor in hetzelfde hoofdstuk als het ‘Onze Vader’ – En daar wordt ook iets gevraagd – We vragen er om ons dagelijks brood. Wat is de betekenis van dat ‘dagelijks Brood’? Evident gezien gaat het zeker niet gewoon om materieel voedsel maar om geestelijk voedsel. Het ‘Brood’ heeft immers een belangrijke spirituele betekenis in de Bijbel. Het Brood vormt samen met de wijn de basis van de verwandeling, van de transformatie in de Mensenwijdingsdienst.
2) Het tweede belangrijke lezen we in Lucas 11:13 – het einde van hetzelfde hoofdstuk! ‘Is er onder u een vader die, als zijn zoon om een vis vraagt, hem in de plaats een slang zou geven? Of die, als hij om een ei vraagt, hem een schorpioen zou geven? (tot zo ver zeer gelijkend aan Mattheus 7) Indien dan gij, die in het boze leeft, goede gaven weet te geven aan uw kinderen, hoeveel te meer zal de vader uit de hemel heilige geest geven aan hen, die Hem daarom vragen!
Je kunt dus vragen om de Heilige Geest!
Besluit
En dat moet dan ook mijn conclusie zijn. Hetgeen waarom je kunt vragen is ‘de liefde’, ‘het goede’, ‘de kracht’, ‘meer geloof’, ‘de wijsheid’, ‘het dagelijks brood’ of kortom gezegd: ‘De Heilige Geest.’
En inderdaad, ons KultuurThuis kwam er niet vanzelf. Vele Crisissen, zowel materieel, financieel als geestelijk moesten overwonnen worden om tot het KultuurThuis te komen. De realisatie hiervan kostte de spreekwoordelijke ‘bloed, zweet en tranen’ – en soms kon je dit spreekwoord ook letterlijk opnemen.
Maar wat steeds aanwezig was, was de ‘Kracht’ om te volharden, de ‘wijsheid’ om de juiste compromissen te sluiten, het ‘Geloof’ in de haalbaarheid van het einddoel, de ‘liefde’ voor het project en voor de kunsten om te kunnen volhouden, de overtuiging dat wat we deden ‘Goed’ was, en het geschenk van ‘de Heilige Geest’ als mijn ‘dagelijks brood’. En aldus beschouw ik het ‘KultuurThuis’ als een geschenk van de Geestelijke wereld. Ik kreeg waar ik om vroeg.
En ik ben dankbaar.
1 https://biblehub.com/interlinear/matthew/7.htm
2 Beknopt Grieks-Nederlands woordenboek door A. Geerebaert (uitg. Dessain, Luik)
3 Grieks-Nederlands woordenboek door Dr. GJM Bartelink (uitg. Aula)
4 SCM R. Brockhaus, Witten – Christliche Verlagdgesellschaft, Dillenburg
5 Volgens Young is het gebruikte werkwoord in vers8: lambanoo (to take, to receive) (zie ook Matt 21:22). Elder-Felber: empfangen, bekommen, sich geben lassen. In de andere woordenboeken: krijgen, ontvangen, winnen, grijpen, nemen, ...
6 De Bisschoppen van Nederland, katechismus voor volwassenen (1966), p 142
7 Interessant is hierbij ook dat deze perikoop van Mattheus 7 geplaatst is in de trinitarische tussentijd waarbij we aandacht hebben voor de relatie tussen ‘De vader-God’, de zoon-God’ en de ‘Geest-God’. We vragen aan de Zoon opdat de vader ons kan geven de Heilige Geest.
8 Lidwien van Geffen, Elk feest een geheim p. 94 e.v.
9 Hans-Werner Schroeder, The Gospel Readings in the Cycle of the year, chapter 5 The path to Michaelmas, p46 e.v.
10 Young, Young’s Analytical concordance to the bible, 22e editie, p57
Comments